|
Âm
|
Nghĩa
|
Luận
|
|
Tầm Phật
Dạ dạ bão Phật miên
Triêu triêu hoàn cộng khởi
Khởi tọa trấn tương tùy
Ngữ mặc đồng sở chi
Tiệm hào bất tuơng ly
Như thân ảnh tương tự
Dục thức Phật khứ xứ
Chỉ giá ngữ thính thị.
|
Tìm Phật
Đêm đêm ôm Phật ngủ
Ngày ngày cùng Phật dậy
Ngồi đứng hằng theo nhau
Nói nín đồng chung ở
Mãi mãi chẳng xa nhau
Như hình cùng với bóng
Muôn biết Phật ở đâu
Xem chổ nói năng ấy.
(Phó Đại Sĩ.)
|
Phật dạy: Phiền não tức Bồ-Đề. Sanh tử tức Niết-Bàn.
Vậy hằng ngày sức năng đưa ta vào đường tà nẻo ác chính là tâm
ma. Mà đã có tâm ma thì tâm Phật cũng chính là nó. Kềm lại, tư
duy quán chiếu từng ý nghĩ, lời nói, hành động theo hướng nhân
quả an lành, vị tha hoan hỷ thì tức là tâm Phật xuất hiện, đó
chính là Phật mà lâu nay ta hằng mong. |
|
Chân Ngộ
Tam thập niên lai tầm kiếm khách
Kỷ hồi lạc diệp hựu trừu chi
Tự lòng nhứt kiến đào hoa hậu
Trực chí như kim cánh bất nghi.
|
Chợt Ngộ
Ba mươi năm tìm trang kiếm khách
Bao phen lá rụng lại đâm chồi
Từ ngày thấy được hoa đài nở
Thẳng đến hôm nay sạch hết nghi.
(Thiền Tăng Linh-Vân Chí-Cần.)
|
Muốn cuộc đời an lành phải tìm được sức năng an lành.
Điều này không thể tìm ở ngoại cảnh hoặc tha nhân dù có tốn công
phu thành khẩn đến đâu. Hãy hòa vào sinh tiến của mọi vật, lắng
yên tĩnh thần nhận biết nguồn an lạc của nội tâm và đó là sức
năng an lành nơi tâm thức ta hiển bày. |
|
Qui Lộ
Xứ xứ phùng qui lộ
Đầu đầu đạt cố hương
Bổn lai hiện thành sự
Hà tất đãi tư luơng.
|
Đường Về
Đâu đâu cũng chính đường về
Nơi nơi cũng chỉ là quê của mình
Xưa nay việc ấy đã thành
Sẵn sàng đâu đợi phân rành mới hay.
(Thần Chiếu Bổn-Như)
|
Xả bỏ ngoại cảnh, tĩnh tâm an lạc, niềm vui tinh thần
xuất hiện. Ánh sao tâm thức hiển bày, soi đường để ta trực nghĩ,
trực nói va trực làm. Như thế tâm thức hiện vạn pháp, vạn pháp
là tâm thức, đâu cần gì để tư duy nữa. |
|
Vô Thường
Thân như điện ảnh hữu hoàn vô
Vạn mộc xuân vinh thu hựu khô
Nhậm vận thịnh suy vô bố úy
Thịnh suy như lộ thảo đầu phô.
|
Vô Thường
Thân như bóng chớp chiều tà
Cỏ xuân tươi tốt thu qua rụng rời
Sá chi suy thịnh việc đời
Thịnh suy như hạt sương rơi dầu gành.
(Thiền Sư Vạn-Hạnh)
|
Khổ vì vô thường tại ta chấp dính vào một giai đoạn
biến thiên nào của vô thường rồi sanh khổ lụy. Chứ chúng ta đừng
màng đến vô thường, mặc chúng sanh diệt, nước trong nhiều thì
uống, trong ít thì rửa mặt, ít nữa tì rửa chân, tự tại thản
nhiên, buông nắm vô ngại thì vô thuờng còn làm gì được ta. |
|
Không Lí
Diệu bổn hư vô minh tự khoa
Hòa phong suy khởi biến Ta-Bà
Nhân nhân tận thức vô vi lạc
Ngộ đắc vô vi thỉ thị gia.
|
Lý Không
Trống vắng gốc mầu sáng rực ra
Gió hòa nổi dậy khắp Ta-Bà
Người người nên biết vô vi sướng
Ngộ được vô vi mới thật nhà.
|
Năng lực an lành bên trong tâm thức chính là sức mạnh
đề khởi khi nắm và thả trước mọi việc. Khi cần tạo cuộc sống và
làm nơi nương tựa cho tâm linh thì nắm vững chắc. Khi trở ngại
thì buông thả một cách tự tại. Làm tất cả mà không vướng không
chấp, được không tự kiêu, mất không sầu buồn. Đó là tinh thần vô
vi trong cuộc đời. |
|
Thị Đạo Kệ
Ngã kim phổ quán chúng sanh giới
Sanh lão bệnh tử thùy năng miễn
Nhược nhân dục miễn thử tứ khổ
Tiến thủ bổn vô sanh tử xứ.
|
Kệ dạy Đạo
Ta nay xem khắp mười phương cõi
Sanh già bệnh chết không ai khỏi
Nếu muốn vượt thoát mọi khổ đau
Trong chổ vô sanh nên tiến tới.
(Thiền sư Hiểu-Phong)
|
Sanh trụ hoại diệt là diễn tiến của sự vật thăng hoặc
trầm. Tuy nhiên cực thăng sẽ đến trầm, cực trầm sẽ thăng. Chu kỳ
luân chuyển rất tự nhiên ấy, nhưng đã làm bao nhân sanh thống
khổ. Vậy suy nghiệm kỹ xem tại đâu? Biết suy nghiệm thì sẽ ra,
hãy xả tất cả thì sự an lành thư thái sẽ có. |
|
Bình Thường Tâm
Nhật dụng sự vô biệt.
Duy ngộ tự ngẫu hài
Đầu đầu phi thủ xả.
Xứ xứ vật trương quai
Chu tử thùy vi hiệu.
Khẩu sơn tuyệt điểm ai
Thần thông tịnh diệi dụng.
Vận thủy dữ ban sài.
|
Tâm Bình Thường
Hằng ngày không việc khác.
Mình ta tự hài hòa
Mỗi niệm không lấy bỏ
Nơi nơi nào trái bày
Đỏ tím do ai đạt
Đồi núi bặt trần ai
Thần thông cùng diệu dụng
Gánh nước bửa củi tài.
(Bàng Cư-Sĩ)
|
Tâm bình thế giới bình. Hãy giữ bình thường trước mọi
việc có nhân quả, nghiệp báo, nhân duyên sẽ tự thu xếp lấy. Trái
lại, nếu chấp vướng, buông theo thì sẽ tự làm mất mình trước
những thay đổi biến thiên của mọi sự vật. Nên nhớ, nếu bình
thường trước mọi sự việc thì mọi sự việc sẽ bình thường với ta. |
|
Vô Thường Thức Tỉnh
Thu lai bất báo nhạn lai qui
Lãnh tiếu nhân gian tạm phát bi
Vị báo môn nhân hưu luyến trước
Cổ sư kỉ độ tác kim sư.
|
Tỉnh Thức Vô Thường
Thu về chẳng bảo nhạn theo bay
Cười nhạt người đời uổng xót thay
Thôi hởi môn đồ đừng quyến luyến
Thầy xưa mấy lượt hóa thầy nay.
(Thiền Sư VN Từ Đạo-Hạnh)
|
Luân hồi, chuyển tiếp đưa nghiệp báo oan gia trái chủ
triền miên đến vô lượng kiếp. Quay lại bản tâm cũng phải nhờ con
đường luân hồi, chuyển tiếp để quay trở lại. Nhưng điều quan
trọng là phải nhận chân được sự thay đổi chuyển tiếp để nối tiếp
nhân duyên, bằng không nếu mê mờ dính chặt vào một giai đoạn
nào, thì con đường quay về sẽ bị gián đoạn. |
|
Bồ Đề Chủng Tính
Mỹ ngọc tàng ngoan thạch
Liên hoa xuất ứ nê
Tu tri sanh tử xứ
Ngộ thị tức Bồ-Đề.
|
Hạt Giống Bồ Đề
Ngọc quý ẩn trong đá
Hoa sen mọc từ bùn
Nên biết chổ sanh tử
Ngộ vốn thiệt Bồ-Đề.
(Thiền sư Chân-Nguyên)
|
Phật dạy: Ta-bà đu khổ chính la tịnh độ an vui. Thật
là kỳ diệu, nhưng cũng thật là lạ kỳ. Kỳ diệu bởi tâm thức luôn
hiển phát bởi những hoàn cảnh trái ngang. Những gì mà người đời
lo sợ hãi hùng, nhưng với người tu tập lại là môi trường tu tập.
Cảnh khổ là nấc thang cho bậc anh tài, là kho tàng quý báu cho
người khôn khéo, và là một vực thẳm cho người yếu đuối. |
|
Phát Đại Nguyện
Thế thế sanh sanh
Bất muội Phật chỉ
Tự giác giác tha
Vô gián bỉ thử
Phươgn tiện đề huề
Nhập ư nhất quỹ.
|
Phát Nguyện Lớn
Kiếp kiếp lại đời đời
Phật luôn chiếu sáng ngời
Ta gnười đều giác ngộ
Đây đó chẳng phân đôi
Dìu dắt nhau phương tiện
Một lới cùng tới nơi.
(Thiền sư VN Bản-Tịnh)
|
Buông xuôi theo đường luân hồi sanh tử đến nơi thảm
não tột cùng, bởi sức năng của nghiệp báo cuốn đi. Quay về tính
giác được giải thoát an lành, khỏi vòng sanh tử, cần nhờ sức
nguyện lớn mới giải được mê mờ nhiều kiếp, hiển ciếu tánh Phật
hòa chung vào hướng Như-Lai, tự độ độ tha trở về bản giác. |
|
Vô Ngại
Nhứt thiết chư pháp giai tòng tâm sanh
Tâm vô sở sanh pháp vô sở trụ
Nhược đạt tâm địa sở trụ vô ngại
Phi ngộ thượng căn thận vật khích hứa.
|
Không Ngại
Tất cả các pháp đều từ tâm sanh
Tâm không chổ sanh pháp vô chổ trụ
Nếu đạt tâm địa chổ trụ vô ngại
Chẳng gặp thượng căn dè dặt chớ nói.
(Thiền sư Hoài Nhượng)
|
Tất cả đều từ tâm, vạn pháp do tâm khởi động. Nếu
hiểu lý nầy thì sống tu tập rất tự tại. Tuy nhiên nếu với người
hạ căn không nên nói, vì kẻ hạ căn cần có chổ nương tựa. |
|
Tẩy Tịnh Phàm Tâm
Nhậm tính tiêu dao chung nhật nguyệt
Tùy duyên phóng khoáng cảnh trần ai
Đản tận phàm tâm trừ ô nhiểm
Vô biệt thắng giải bất trước y.
|
Rửa Sạch Lòng Trần
Tự tại tiêu dao suốt tháng ngày
Tùy duyên phóng khoáng cõi trần ai
Lắng sạch lòng trần đầy ô nhiểm
Cuộc đời thế đấy bận tâm chi.
|
Lòng trần náo động ô nhiễm hiện ra tất cả, nếu lao
theo giải trừ ô nhiễm thì không bao giờ hết. Ngay gốc là lòng
trần được lắng đọng thì ô nhiễm tự nhiên biến mất. |
|
Bồ Đề Tâm
Ngọc lý bí thanh diễn diệu âm
Cá trung mãn mục lộ thiền tâm
Hà sa cảnh thị Bồ Đề đạo
Nghĩ hướng bồ đề cách vạn tầm.
|
Tâm Bồ Đề
Ngọc sẵn âm thanh phát diệu âm
Bỏ ngoài cá thể lộ thiền tâm
Muôn ngàn cảnh giới Bồ Đề có
Dụng lòng tìm kiếm cách biệt tâm
|
Âm thanh an lành sẵn có trong tính Phật. Phải xả bỏ
cá thể riêng biệt mới thấu được ý nầy. Càng tìm kiếm càng không
hề thấy, cứ tự nhiên tu tập bình thường tức khắc tâm Bồ Đề sẽ
hiện lộ ngay. |
|
Trí Nhân
Trí nhân tự phúc phương tri túc
Như hà tha lộc khởi tham dục
Ư tha phúc lộc tha sở hộ
An nhẫn tự tâm khởi tâm khúc.
|
Người Trí
Phước mình riêng đủ lắm rồi
Còn toan mo ước lộc ai làm gì
Phước ai kẻ ấy yêu vì
Chớ nên sanh bụng bất nghì tà gian.
(Thiền sư Trí Bảo)
|
Phúc lộc mọi người có sẳn, nếu mình muốn cướp đoạt
lộc của người khác thì chẳng những không hưởng được mà còn bị
họa hoạn vào thân. Phúc lộc đoạt của người khác là của hoạnh
tài. |
|
Hiển Thị
Di Lặc chân Di Lặc
Phân thân thiên vạn ức
Thời thời thị thời nhân
Thời nhân tự bất thức
|
Hiện Rõ
Di Lặc hiện thân Di Lặc
Phân thân vạn ức độ người thế gian
Ta hằng khuyên nhủ lời an
Người đời không tỉnh nào màng biết ta.
(Bố Đại Hòa Thượng)
|
Phật Di Lặc tượng trưng cho hạnh hoan hỷ, mà hạnh
hoan hỷ thì có sẳn trong tất cả mọi người. Hạnh hoan hỷ luôn lên
tiếng với chúng ta khi chìm đắm trong mê mờ, nhưng chúng ta nào
có hay đâu. |
|
Quy Ngộ
Tâm thức chi trung độc lộ thân
Duy nhân tự khẳng mãi phương thân
Tích thời mậ hướng đồ trung mịch
Kim nhật khán như hỏa lý băng.
|
Rõ Đường Về
Chính nơi tâm thức bày một thân
Chỉ người tự nhận mới là gần
Lúc xưa lầm hướng ngoài đường kiếm
Giống tợ băng trong lửa cháy rần.
|
Muốn an lành hãy quay về tâm thức và thật lắng lòng.
Muốn lắng lòng thì đừng hướng ngoại tìm kiếm sự an lành. Hướng
ngoại tìm an lành nếu có, sẽ mất nhanh ngay, giống như nước đá
đưa vào lửa sẽ tan biến mất. |
|
Thị Đạo Kệ
Ký hoài xuất tố dưỡng hung trung
Văn thuyết vi ngôn ý duẫn tùng
Tham dục truất trừ thiên lý ngoại
Hy di chi lý nhật bao dung.
|
Kệ Dạy Đạo
Như muốn lìa xa cõi bụi hồng
Vẳng nghe lời diệu hãy vui lòng
Đuổi ngoài ngàn dặm lòng tham muốn
Để lẽ huyền vi chứa ở trong.
(Thiền Sư Trí Nhàn)
|
Lời diệu mầu chuyển xoay đau khổ đua đến an lành luôn
vang động trong lòng mọi người. Nhưng muốn tiếp nhận được thì
hãy xả bỏ lòng tham dục về hướng xấu, tức khắc lời diệu mầu sẽ
hiện ra. |
|
Ly Vật Pháp
Xuân lai hoa điệp thiện tri thì
Hoa điệp ưng tu cộng ứng kỳ
Hoa điệp bổn lai giai thị huyễn
Mạc tu hoa điệp hướng tâm trì
|
Pháp Rời Vật
Xuân sang hoa bướm khéo quen thì
Bướm luyện hoa cười vẫn đúng kỳ
Nên biết bướm hoa đều huyễn ảo
Kệ hoa mặc bướm để lòng chi.
(Thiền Sư Giác Hải)
|
Mùa xuân đến hoa nở không cần gọi bướm, bướm vẫn biết
đến đúng lúc. Lý liên quan vũ trụ là thế, điểm chính ta nên để ý
là ta có hòa hợp lý diễn biến nầy không. Nếu hòa hợp thì yên
lành, còn không thì chướng ngại đau khổ. |
|
Vô Thường Ngộ
Thân như tường bích dĩ đồi thì
Cử thế thông thông thục bất bi
Nhược đạt tâm không vô sắc tướng
Sắc không ẩn hiện nhậm thôi di
|
Rõ Vô Thường
Thân như tường vách đã lung lay
Lật đật người đời thật xót thay
Nếu được lòng không không tướng sắc
Sắc không ẩn hiện mặc vần xoay.
(Thiền Sư VN Viên Chiếu)
|
Diễn tiến của một thân chúng sanh qua luân hồi trong
sáu cõi, thăng trầm đều từ năng lực nối tiếp liên chuyền của mỗi
kiếp. Vì thế nên để tự nhiên diễn tiến của thân, mà hãy lo tu
tập chuyển giải nội tâm để thân diễn biến tốt đẹp hơn. |
|
Trần Tâm
Vô đoan tri diệu đế
Hữu thức thị trần tâm
Dục tẩy trần tâm tịnh
Hồi đầu mạc úy thâm.
|
Bụi Lòng
Bỗng dưng giác ngộ thấy chơn tâm
Tri thức làm vương vấn bụi trần
Muốn lòng gột rửa tâm trong sạch
Trở về chớ ngại chổ cao thâm.
(Thiền Sư Minh Bổn)
|
Biết thấy ngộ chưa là đủ vì chỉ là sở trí, hãy xả
biết thấy ngộ ra, trở về trạng thái bình tâm thì mới thâm nhập
được vào chổ sâu thâm của tâm thức. |
